Workshop Samen Werken aan Herstel Avans Hogeschool

Op 4 december heb ik samen met collega Patty Manders, vanuit Fameus (centrum voor herstel en ervaringsdeskundigheid van GGz Breburg) een online workshop gegeven aan de Avans Hogeschool. De workshop ging over Samen Werken aan herstel en wij mochten het invullen á la Fameus. De theorieën die wij behandelden gingen over de 4 Fases van Herstel, Positieve Gezondheid en Triadisch werken. Na afloop mochten wij onze persoonlijke herstel verhalen delen, verteld vanuit de theorie.

In aanloop naar de workshop was ik volop bezig met voorbereidingen, instuderen en – ja, hoor – spanning voelen. Hoe zal het gaan, wat voor studenten zijn het? Kan ik dit wel aan en wat zullen ze van me vinden? En weer mijn verhaal doorgenomen (alsof ik mijn eigen verhaal kan vergeten). Gelukkig ging de workshop goed. De studenten waren 3 uur lang betrokken, er was goede interactie in de breakout rooms. Het was me zelfs gelukt om van de ene naar de andere breakout room te wandelen. Ik had me onnodig druk gemaakt. Het was fijn om te doen.

Tijdens de workshop kreeg ik de mogelijkheid mijn eigen herstelproces van een afstand te bekijken, en te doorvoelen, vanuit de theorie. Vanuit de perspectief van (toekomstige) hulpverleners. Weer vielen er kwartjes, weer kreeg ik nieuwe inzichten, weer werd ik bewust van dingen die lang in mijn onderbewustzijn leefde en waar ik nu in staat ben te verwoorden. Bewustwording ontvouwde zich in real time en van binnen reflecteerde ik: in welk fase van mijn herstel zat ik toen? Hoe kwam ik uit die fase? Wat had ik toen nodig en heb ik dat ook gekregen? Zo niet, wat had me dan wel geholpen? De vraag, “als je in fase 4 van herstel bent, betekent dit dat je voor altijd bent hersteld?” leverde een mooi gesprek op.

Maar het stuk over Triadisch werken (samenwerking tussen client, naasten en hulpverleners) deed het meest met mij. Want voor het eerst heb ik gezegd waar ik niet eerder zo eerlijk over durfde te zijn:

Ik heb niet de juiste hulp gekregen dat ik zo nodig had toen ik ziek was.

Aan het begin van mijn crisis ging ik om de dag naar de huisarts en om de dag vertelde ik mijn man wat we besproken hadden. Bovenop de burnout kreeg ik verantwoordelijkheid voor de rol van boodschapper, wat ik niet in staat was om te dragen. Cognitief was er zoveel mis dat het onthouden van een 10 minuut durend gesprek voelde voor mij als de Kilimanjaro beklimmen zonder schoenen en wandelstok tijdens een sneeuwstorm. Vandaag hoorde ik een andere kant van dit verhaal. Hoe moeilijk het is, ivm privacy om naasten te betrekken in dit proces. Ik begrijp dit. Het is een goed punt. En toch moet ik hier nog even over nadenken. Want ik vrees dat dit een van de redenen is waarom Triadisch werken niet overal de standaard zal zijn. En ook dat doet iets met mij. Want het had mij – en mijn man – enorm geholpen in mijn herstel. Want de verantwoordelijkheid legde een extra laag druk op mij dat mijn herstel in de weg stond.

Jarenlang heb ik mezelf verweten: het is mijn schuld dat ik niet de juiste hulp kreeg. Ik heb mezelf niet laten zien, dus hoe konden ze mij helpen? De maskers: “alles is prima”, “ik heb geen hulp nodig”, “ik kan het alleen” heb ik zelf opgedaan, dacht ik. Wat ik toen niet wist was de rol schaamte speelde in mijn leven op dat moment. Schaamte over de burnout en daarna de depressie had de maskers op mijn gezicht vastgelijmd. Dat had ik toen niet door. Nu kan ik reflecteren: als niemand mij vraagt of er schaamte is, is het écht aan mij om erover te beginnen? Als ik niet bewust ben dat schaamte de reden is waarom ik me genoodzaakt voel om mijn maskers te pakken, of dat ik überhaupt een masker op heb, hoe realistisch is het om te denken dat ik dit zelf kan benoemen zodat ik geholpen kan worden? Als ik van huis uit nooit geleerd heb om over schaamte te praten, hoe eerlijk is het dat ik mezelf verwijt voor een leerproces wat ik nooit heb gekregen? En weer voel ik een shift. Ik mag van mezelf nu een stukje verantwoordelijkheid teruggeven; verantwoordelijkheid voor de vragen die mij nooit gesteld waren.

Waar ik me wel verantwoordelijk voor ben en blijf is voor mijn eigen ervaring: de reis naar hel en de reis naar herstel. Beide heb ik zelf gemaakt. Ik mag alles vinden en voelen van wat er mis is gegaan, maar als ik er niets mee doe, dan ontstaat de risico dat ik slachtoffer wordt in mijn eigen verhaal. Ik heb liever dat mijn ervaring anderen inspireert en leert om de juiste vragen te stellen dan dat ik in de boosheid blijf zitten over wat er niet is gebeurd.

Phew. Weer een hoop bagage lichter. Weer dankbaar voor dit mooie reis. Op naar het volgend avontuur.